Johnowi Rosce, prawnikowi i publicyście, którego cotygodniowy felieton „Pytania i odpowiedzi dotyczące prawa” był publikowany w Champaign News Gazette, zadano poniższe pytanie.

Pytanie

Wypisałem postdatowany czek na pokrycie zobowiązania do zapłaty. Osoba ta nie poczekała z realizacją czeku, tak jak powinna, i mój bank spieniężył go, co spowodowało odrzucenie kilku innych czeków. Czy odpowiadam za wszystkie opłaty za odrzucone czeki, skoro nie doszłoby to tego, gdyby bank odczekał z ich realizacją tak, jak powinien?

Odpowiedź

Bank nie ponosi odpowiedzialności, ponieważ prawo zezwala bankom na realizację postdatowanych czeków przed widniejącą na nich datą. Można natomiast pozwać osobę, na którą był wypisany czek, uzasadniając to niedotrzymaniem przez nią umowy o wstrzymaniu się z realizacją czeku. Niemniej może to być trudne do udowodnienia, a kwota, o którą chodzi (opłaty za odrzucone czeki) prawdopodobnie jest zbyt niska, by pozew był możliwy.

Postdatowanie czeków jest całkowicie legalne. Gdyby tak nie było, nie mogłyby istnieć pożyczki typu „pay day” i inne proste formy kredytu.

Banki powinny realizować wyłącznie czeki „nadające się do realizacji”. Niemniej jednak prawie wszystko, co ma odpowiedni podpis, nadaje się do realizacji, w tym również postdatowane czeki i czeki z przekroczonym limitem. Postdatowane czeki są ryzykowną formą samodzielnego kredytowania.

Głównym powodem, dla którego prawo zezwala bankom na realizację postdatowanych czeków, jest fakt, że zbyt trudno jest sprawdzać daty na czekach. Przetworzenie 45 000 000 czeków dziennie jest wystarczająco skomplikowane bez patrzenia na daty.

Istnieje jeden wyjątek od ogólnej zasady, która zezwala bankom na realizację postdatowanych czeków. Ma on zastosowanie do sytuacji, w których z wyprzedzeniem poinformujesz bank o wystawieniu postdatowanego czeku, aby wiedział, że należy zachować ostrożność. Prawo mówi, że musisz opisać czek „z wystarczającą dokładnością” i dać bankowi wystarczająco dużo czasu, by miał „rozsądną możliwość działania”.

Dlatego chociaż wypisywanie postdatowanych czeków nie jest na ogół dobrym pomysłem, ostrożny wystawca takich czeków powiadamia swój bank tak szybko, jak to możliwe o zaistniałej sytuacji. Jak zawsze, najlepiej jest to zrobić na piśmie. Nie zdziw się, jeśli bank pobierze opłatę za konieczność zachowania szczególnej ostrożności.

Jeśli postąpisz tak, jak należy, i poinformujesz bank o postdatowanym czeku, a on mimo to spienięży go przed widniejącą na nim datą, odpowiedzialność za straty może spoczywać na banku. Dotyczy to wszelkich opłat bankowych i szkód spowodowanych nieprawidłowym przekroczeniem stanu konta.