Ten artykuł wyjaśnia jakie są Twoje prawa jako pracownika domowego.

Kim jest pracownik domowy?

Pracownikiem domowym jesteś wówczas, gdy zostałeś zatrudniony w celu wykonywania pracy w wymiarze 8 godzin tygodniowo w następujących obszarach:

• Prowadzenie domu
• Sprzątanie
• Zarządzanie domem
• Usługi niań
• Opieka, opieka osobista lub domowe usługi zdrowotne dla osób starszych lub osób dotkniętych chorobą, urazem lub niepełnosprawnością
• Pranie
• Gotowanie
• Zapewnianie towarzystwa
• Usługi kierowcy
• Inne usługi domowe dla członków gospodarstw domowych lub ich gości w prywatnym domu, rezydencji lub innym miejscu

Jakie są moje prawa jako pracownika domowego?

Pracownikom domowym przysługują następujące prawa:

• Płaca minimalna: pracownicy w Stanie Illinois muszą zarabiać $13 za godzinę (stawka może być wyższa w niektórych miastach i hrabstwach).
• Jeden dzień odpoczynku na 7: pracownicy muszą mieć co najmniej 24 godziny odpoczynku w tygodniu kalendarzowym oraz co najmniej 20-minutową przerwę na posiłek podczas każdej 7,5-godzinnej zmiany
• Sprawiedliwe płace: kobiety i niepełnoletni muszą otrzymywać sprawiedliwe wynagrodzenie
• Ochrona przed molestowaniem: pracownicy nie mogą być molestowani seksualnie

Pobierz plakat „Your Rights Under Illinois Employment Laws”, który należy umieścić w miejscu widocznym dla pracowników. Więcej informacji na temat każdego z praw znajduje się poniżej.

Czy pracownik domowy oznacza to samo co pracownik?

To zależy od tego, jak dużą kontrolę masz nad swoją pracą. Nie jesteś pracownikiem, jeśli wykonujesz większość z następujących czynności: 

• Decydujesz o sposobie, w jaki wykonujesz pracę;
• Ustalasz samodzielnie godziny pracy;
• Zarabiasz;
• Pracujesz ze swojego domu;
• Zapewniasz zaopatrzenie do swojej pracy oraz
• Oferujesz usługi dla ogółu społeczeństwa.

Czy mój pracodawca się nade mną znęcać?

Nie. Twój pracodawca nie może się nad Tobą znęcać.  Znęcaniem się może być każda z poniższych sytuacji:

• Wymuszony kontakt fizyczny
• Wymuszony kontakt seksualny
• Bicie 
• Groźby 

Znęcanie się jest przestępstwem.  Powinieneś zgłosić to na policję.

Czy mój przełożony może mnie dyskryminować?

Ustawa o Prawach Człowieka Stanu Illinois (The Illinois Human Rights Act) chroni pracowników, których pracodawca zatrudnia jednego lub więcej pracowników w Stanie Illinois przez co najmniej 20 tygodni w roku, w którym doszło do naruszenia lub w roku poprzedzającym rok, w którym doszło do naruszenia. Tygodnie i lata określane są jako tygodnie i lata kalendarzowe. Pracownik jest chroniony przed dyskryminacją ze względu na rasę, kolor skóry, religię, pochodzenie narodowe, pochodzenie rodowe, wiek, płeć, stan cywilny, status ochronny, niepełnosprawność, status wojskowy, orientację seksualną, niepełnosprawność, molestowanie seksualne, lub niekorzystne zwolnienie ze służby wojskowej. 

Jeśli uważasz, że byłeś ofiarą nielegalnej dyskryminacji lub molestowania i pracujesz w Hrabstwie Cook, skontaktuj się z Komisją ds. Praw Człowieka. Możesz również skontaktować się z Komisją ds. Stosunków Międzyludzkich w Chicago, jeśli pracujesz w Chicago. Jeśli pracujesz w innym hrabstwie lub okręgu miejskim, skontaktuj się ze swoim hrabstwem, aby dowiedzieć się o obowiązujących tam przepisach dotyczących dyskryminacji i molestowania.

Jaka jest minimalna [no-lexicon]płaca[/no-lexicon] dla pracowników domowych?

W Stanie Illinois płaca minimalna to $13.00 za godzinę. Obowiązuje ona również w przypadku wynagrodzenia pracowników domowych.

Jeżeli pracujesz w Chicago, płaca minimalna wynosi $15.00 lub $15.80 za godzinę, zależnie od liczby pracowników. Dowiedz się więcej na temat płacy minimalnej w Chicago. Jeśli pracujesz w hrabstwie Cook, ale poza Chicago, płaca minimalna dla pracowników bez napiwków wynosi $13.70. Płaca minimalna dla pracowników otrzymujących napiwki w hrabstwie Cook wynosi $8.00.

Pracownicy zamieszkujący (którzy mieszkają w miejscu pracy na stałe lub przez co najmniej cztery kolejne noce i pięć kolejnych dni) muszą otrzymywać wynagrodzenie w wysokości co najmniej federalnej płacy minimalnej za wszystkie przepracowane godziny, ale nie mają prawa do płatnych nadgodzin. Pracownicy zamieszkujący nie muszą być wynagradzani za czas snu, spożywania posiłków lub rozrywek osobistych, jeśli są wówczas całkowicie zwolnieni z wszelkich obowiązków. Muszą oni jednakże otrzymać wynagrodzenie za te okresy czasu, jeśli zostały one przerwane w celu wykonywania pracy.

Możesz nie być wynagradzany płacą minimalną za czas snu czy spożywania posiłków, jeśli:

• Jesteś na zmianie, która trwa 24 godziny lub dłużej,
• Zgodziłeś się nie wliczać czasu na spożywanie posiłków,
• Zgodziłeś się nie wliczać okresów snu trwających 8 godzin lub krócej,
• Masz wyznaczone przez pracodawcę miejsce do spania, w którym możesz spać bez przeszkód lub 
• Zajmujesz się przede wszystkim zapewnieniem towarzystwa.

Czy jestem pracownikiem zamieszkującym, jeśli wykonuję pracę w systemie zmianowym 24 godziny na dobę?

To zależy. Aby być pracownikiem zamieszkującym (i bez prawa do nadgodzin), musisz mieszkać w domu, w którym wykonujesz pracę, przez cały czas lub co najmniej pięć dni w tygodniu (nocując przez cztery kolejne noce na terenie domu). Jeśli twoja praca trwa tylko kilka tygodni, nie jesteś pracownikiem zamieszkującym.

Czym są godziny pracy?

Godziny pracy to czas spędzony w pracy lub w oczekiwaniu na pracę. Jeśli przebywasz na terenie domu, ale nie pracujesz, czas ten zazwyczaj nie jest uważany za godziny pracy. Musisz otrzymać wynagrodzenie za wszystkie przepracowane godziny, z wyjątkiem przerw na posiłki, okresów odpoczynku i okresów snu. Okres snu oznacza co najmniej pięć godzin nieprzerwanego snu.

Czy mogę otrzymywać wynagrodzenie za czas podróży?

Tak. Musisz otrzymywać wynagrodzenie za czas na załatwianie spraw i czas podróży z pracodawcą. Nie musisz otrzymywać wynagrodzenia za czas dojazdów do i z pracy. Jeśli pracujesz dla agencji, musisz otrzymać wynagrodzenie za czas spędzony na podróżowaniu pomiędzy miejscami pracy.

Czy mogę otrzymywać wynagrodzenie za nadgodziny?

To zależy. Jeśli nie mieszkasz w miejscu pracy, to po przepracowaniu 40 godzin tygodniowo musisz otrzymać wynagrodzenie w wysokości półtora etatu. W przypadku, gdy mieszkasz w miejscu pracy, nie masz prawa do nadgodzin.

Niezależnie od tego, czy mieszkasz w miejscu pracy, przysługuje Ci prawo do jednego dnia wolnego w tygodniu kalendarzowym. Jeśli zdecydujesz się pracować w dniu wolnym, masz prawo do stawki za nadgodziny za każdą przepracowaną w tym dniu godzinę.  

Jeśli masz prawo do nadgodzin, musisz otrzymać wynagrodzenie za wszystkie godziny przepracowane powyżej 40 godzin w tygodniu pracy. Dzieje się tak niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy lub gdy Twoje usługi są dzielone przez kilku pracowników. Przykładem może być sytuacja, w której jesteś nianią w dwóch oddzielnych gospodarstwach domowych. Jeśli pracujesz 30 godzin dla Rodziny A i 20 godzin dla Rodziny B, masz prawo do wynagrodzenia za nadgodziny za 10 godzin. Innym przykładem jest wykonywanie dwóch rodzajów pracy dla jednego pracodawcy. Na przykład możesz pracować 40 godzin tygodniowo jako kasjer i kolejne 20 godzin tygodniowo opiekując się dziećmi właściciela firmy. Masz prawo do wynagrodzenia za nadgodziny za 20 godzin pracy.

Korzystanie z przerw w pracy

W przypadku wykonywania pracy przez co najmniej 7.5 godziny w ciągu jednego dnia, pracodawca musi zapewnić 20 minutową płatną przerwę na posiłek. Przerwa ta powinna nastąpić nie później niż 5 godzin po zakończeniu zmiany. Masz również prawo do dodatkowej 20-minutowej przerwy na posiłek za każde dodatkowe 4.5 nieprzerwanej przepracowanej godziny. Przerwa na posiłek może być niepłatna, jeśli jesteś zwolniony z wszystkich obowiązków i jeśli trwa dłużej niż 20 minut. 

W przypadku niektórych rodzajów pracy, np. gdy zajmujesz się osobami niepełnosprawnymi i musisz reagować na każde wezwanie, pracodawca musi zezwolić Ci na zjedzenie posiłku podczas Twojej zmiany, w trakcie pracy. 

Ustawa Illinois Paid Leave for All Workers Act

Mogą istnieć inne sposoby na wzięcie wolnego od pracy. Od 1 stycznia 2024 r. wchodzi w życie ustawa "Paid Leave for All Workers" w Illinois. Dowiedz się więcej o tej ustawie tutaj.

Branie urlopu w pracy

Jeśli całkowita liczba godzin pracy w tygodniu wynosi więcej niż 20, to zgodnie z prawem masz prawo do 24 kolejnych godzin odpoczynku w tygodniu kalendarzowym. Oznacza to, że jeśli pracujesz sześć dni w tygodniu, prawo zezwala Ci na wzięcie siódmego dnia wolnego. Jeśli w Twojej religii obowiązuje cotygodniowy dzień odpoczynku, Twój cotygodniowy dzień wolny powinien w miarę możliwości pokrywać się z tym dniem odpoczynku.

Nie jesteś zobowiązany do wzięcia cotygodniowego dnia wolnego. Jeśli zdecydujesz się na pracę w dniu wolnym, pracodawca musi zapłacić Ci stawkę za nadgodziny za każdą przepracowaną w tym dniu godzinę.

Jak często muszę otrzymywać wynagrodzenie?

Wynagrodzenie musi być wypłacane co najmniej dwa razy w miesiącu. Wypłata powinna nastąpić nie później niż 13 dni po zakończeniu okresu rozliczeniowego. Jeśli jesteś zatrudniony, pracodawca musi poinformować Cię o sposobie otrzymywania wynagrodzenia.

Czy pracodawca może potrącić pieniądze z mojej wypłaty?

Pracodawca może potrącić pieniądze z wynagrodzenia na:

• Żywność i mieszkanie, ale tylko, gdy wyrazisz na to zgodę a przełożony wcześniej przedstawi Ci kwotę
• Ubezpieczenie społeczne
• Składki na ubezpieczenie zdrowotne (Medicare)
• Podatki dochodowe

Twój szef może odliczyć pieniądze na jedzenie lub mieszkanie tylko wtedy, gdy:

• Swobodnie wybierasz wyżywienie lub mieszkanie,
• Osiedle jest prywatne, bezpieczne, sanitarne i zgodne z wszelkimi przepisami,
• Twój szef prowadzi dokładną ewidencję swoich kosztów związanych z wyżywieniem lub mieszkaniem oraz
• Szef nie czerpie zysków z zapewnionego jedzenia lub mieszkania.

Co nie może być potrącane z mojego wynagrodzenia?

Z wynagrodzenia nie mogą być potrącane następujące pozycje:

• Uniformy
• Sprzęt ochronny
• Narzędzia pracy
• Wszelki sprzęt będący własnością pracodawcy
• Udział pracodawcy w składkach ubezpieczeniowych
• Składki ubezpieczeniowe na odszkodowania pracownicze lub ubezpieczenie od bezrobocia
• Napiwki
• Zniszczone lub zepsute sprzęty będące własnością pracodawcy

Czy mogę płacić składki na ubezpieczenie społeczne?

Tak. Można opłacać składki na ubezpieczenie społeczne. Osoby niepełnoletnie mogą opłacać składki na ubezpieczenie społeczne, jeśli prace domowe są ich głównym zajęciem. Jeśli Twój pracodawca płaci Ci co najmniej $2,000 wynagrodzenia, musi odliczyć od Twojej pensji składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne (Medicare). 

Czy mój pracodawca musi zapewnić mi ubezpieczenie zdrowotne?

Nie, pracodawcy prowadzący gospodarstwo domowe nie muszą zapewniać ubezpieczenia zdrowotnego.

Czy mogę otrzymać odszkodowanie [no-lexicon]pracownicze[/no-lexicon]?

Tak. Jeżeli doznasz wypadku w pracy, możesz otrzymać odszkodowanie pracownicze, jeżeli świadczysz pracę co najmniej 40 godzin tygodniowo przez co najmniej 13 tygodni w roku.

Pracodawcy są zobowiązani do posiadania ubezpieczenia na wypadek odszkodowań pracowniczych i nie mogą pobierać od Ciebie żadnej części składki ubezpieczeniowej. Pracodawcy nie mogą również zwalniać lub w żaden sposób karać pracowników, którzy ulegli wypadkowi w pracy.

W przypadku doznania urazu w pracy, należy natychmiast powiadomić o tym pracodawcę. Aby uzyskać więcej informacji na temat odszkodowań pracowniczych lub złożyć wniosek o odszkodowanie, skontaktuj się z Komisją Przemysłową Illinois (Illinois Industrial Commission).

Zasiłek dla bezrobotnych dla pracowników domowych

Zasiłek dla bezrobotnych przysługuje Ci, jeśli zrezygnujesz z pracy z ważnego powodu lub zostaniesz zwolniony (chyba że zostaniesz zwolniony za niewłaściwe zachowanie w pracy lub za popełnienie przestępstwa lub kradzieży w pracy).

Aby zakwalifikować się, należy:

• W ciągu ostatnich 12 miesięcy otrzymać wynagrodzenie w wysokości co najmniej $1,600,
• Uzyskać wynagrodzenie co najmniej $440 poza okresem12 miesięcy 

Aby otrzymać więcej informacji, skontaktuj się z Departamentem Bezpieczeństwa Pracy Illinois (Illinois Department of Employment Security)pod nr tel. (800) 244-5631.

Płacenie podatków od wynagrodzeń pracowników domowych

W roku podatkowym 2022 osoby samotne, które zarabiają co najmniej $12,950 rocznie ($14,700 jeśli są w wieku powyżej 65 lat) zobowiązane są do płacenia federalnego podatku dochodowego. Małżeństwa, które zarabiają co najmniej $25,900 rocznie zobowiązane są do płacenia federalnego podatku dochodowego ($27,300 jeśli jeden z małżonków jest w wieku powyżej 65 lat, a $28,700, jeśli oboje małżonkowie są w wieku powyżej 65 lat).

Należy również sprawdzić, czy wymagane jest opłacanie podatków stanowych czy miejskich. Pracodawca nie ma obowiązku dokonywania potrąceń na poczet podatków. Możesz ustalić z pracodawcą, aby to robił. Jeśli nie dokonujesz potrąceń na poczet podatku, możesz mieć do zapłacenia należność przy składaniu zeznania podatkowego.